Bedrijventerreinen staan onder druk door ruimtegebrek en versnipperd beleid. Stichting Kennisalliantie Bedrijventerreinen Nederland (SKBN) komt met vijf strategische adviezen en oplossingen voor overheden, ontwikkelaars en bedrijven om werklocaties toekomstbestendig te maken, van verdichting tot en met de opzet van circulaire clusters.
Bedrijventerreinen kampen volgens SKBN met een acute ruimtecrisis onder invloed van de groeiende vraag naar woningbouw, energietransitie en economische activiteiten. Gevolg van deze ruimteclaims is dat de beschikbare ruimte voor bedrijvigheid steeds meer onder druk te staan. Tegelijkertijd ontbreekt landelijke regie, waardoor kansen voor efficiënter ruimtegebruik onbenut blijven.
In een whitepaper presenteert de adviesraad van SKBN vijf strategische oplossingen om de crisis het hoofd te bieden. ‘Bedrijventerreinen zijn cruciaal voor een veerkrachtige economie en een duurzame toekomst’, stelt de adviesraad.
Probleem groter dan gedacht
Het probleem is omvangrijker dan vaak wordt beseft. Voor elke nieuwe woning is gemiddeld twintig vierkante meter bedrijventerrein nodig, maar deze balans wordt zelden meegenomen in ruimtelijke plannen. Werklocaties nabij woongebieden worden vaak verdrongen door woningbouw, aldus de adviesraad.
Daarnaast maken bedrijven zoals bouwmarkten en sportscholen gebruik van ruimte die effectiever kan worden ingezet voor kernactiviteiten. Tegelijkertijd is de ontwikkeling van bedrijventerreinen versnipperd over verschillende overheidslagen, waarbij gemeenten en provincies uiteenlopende prioriteiten hanteren.
Vijf strategische oplossingen
De SKBN-adviesraad presenteert vijf concrete oplossingsrichtingen:
1. Verdichting en multifunctioneel gebruik Focus op verdichting binnen bestaande terreinen, gecombineerd met multifunctioneel ruimtegebruik zoals energiehubs, groene daken en gedeelde parkeervoorzieningen. Succesvolle voorbeelden zijn Amstel III in Amsterdam en Achtersluispolder in Zaandam, waar verdichting transformatie naar woningbouw ondersteunt zonder bedrijvigheid te verliezen.
2. Landelijke regie en samenwerking Het Rijk moet een centraal aangestuurde strategie ontwikkelen met een 'nationaal verplaatsingsfonds' voor herontwikkeling van terreinen. Beleidszekerheid door een langetermijnvisie op bedrijvigheid is cruciaal voor private investeringen.
3. Focus op toekomstbestendige locaties Niet alle bedrijventerreinen hebben dezelfde strategische waarde. De adviesraad pleit voor selectieve investering in terreinen met economische en maatschappelijke impact, inclusief een 'Top 50 bedrijventerreinen' als voorbeeldfunctie.
4. Integratie van wonen en werken Stel harde grenzen aan het schrappen van werklocaties voor woningbouw en ontwikkel bedrijventerreinen in de nabijheid van woongebieden om mobiliteitsdruk te verminderen.
5. Circulaire clusters en duurzaamheid Creëer clusters van bedrijven die afhankelijk zijn van elkaars reststromen en ontwikkel energiehubs die bedrijven ondersteunen bij de transitie naar een circulaire economie.
Zeven concrete acties
Voor dit jaar stelt SKBN zeven concrete acties voor, waaronder het opzetten van een landelijke database over bedrijventerreinen, het documenteren van succesvolle verdichtingsprojecten en het starten van pilots voor circulaire hubs.
'Met een gezamenlijke inspanning kunnen we werklocaties transformeren tot toekomstbestendige hubs van economische, sociale en ecologische waarde', concludeert de adviesraad, die bestaat uit experts van onder meer TU Delft, Fontys Hogescholen en JLL Netherlands.
